六虎牌之有朋自遠方來

平安夜收到 pagat.com 網主 Mr John McLeod 傳來  J.W. Young (1855-1898) 於 1886 年撰寫的 Bijdrage tot de kennis der Chineesche hazard- en kaartspelen 一文中提及六虎牌的段落，不啻為聖誕節的最佳禮物。這幾個段落記錄了舊日部份六虎牌張的中文名稱，為一眾文獻中所僅有，對客家六虎牌的研究極為重要。它們證實了先前我的一些推測，亦推翻了我的其他猜想。詳細情形，看了以下的荷蘭語抄本就明白。我遲點會據此修正客家六虎牌系列文章內的錯誤，現先獻上 Young 的文章。

（年晚收爐，除了更正各文章的錯誤之外，本網誌將暫停更新至明年元旦後。敬祝讀者聖誕快樂，新年進步。）

---

(The following is an excerpt from J.W. Young, Bijdrage tot de kennis der Chineesche hazard- en kaartspelen, pp.269-302, Tijdschrift voor indische taal-, land- en volkenkunde, XXXI, 1886. I thank Mr John McLeod of pagat.com for providing a scanned copy of it.)

***

DE TIEN-LETTER KAARTEN ¹).
Uitsluitend in gebruik bij Khèh Chineezen.

Een spel dezer kaarten bestaat uit 38 stuks, als:

Een kaart gemerkt pak tse 百子
Een kaart gemerkt joen tshiën 雲錢
Een kaart gemerkt mo kwoeng 毛公
Een kaart gemerkt li fa 梨花
Een kaart gemerkt 1 kwon 一貫
Een kaart gemerkt 1 sok 一索

acht kaarten respectievelijk 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, sjip ²)
acht kaarten respectievelijk 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, kwon ³)
acht kaarten respectievelijk 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, sok ⁴)
acht kaarten respectievelijk 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, tshiën ⁵)

De serien van af 2 tot 9 van sjip, kwon, sok en tshiën kaarten volgen op elkander in waarde in de boven aangegeven volgorde.

Met de tien-letter kaarten worden de volgende spelen gespeeld:

lioek foe.
lô tse.
moet tse.
lioeng kioe ⁶).

Gewoonlijk spelen vier personen met elkander. Het aantal kaarten, waarmede elk speler speelt verschilt bij ieder spel.

Het doel bij ieder dezer spelen is met de kaarten een voor ieder spel vastgesteld aantal punten te behalen door optelling der op de kaarten staande cijfers, mits voorkomende in de vastgestelde seriën, of aangevuld met de 4 hiervoren het eerst genoemde kaarten.

Daar het uiterst moeielijk is Chineezen te vinden die, hoewel zij het spel kunnen spelen, in staat zijn er een begrijpelijke uitlegging van te geven, hebben mijn pogingen om meer détails aangaande de spelen, welke met deze kaarten gespeeld worden te weten te komen, schipbreuk geleden.

¹) 十字紙牌 ²) 拾 ³) 貫 ⁴) 索 ⁵) 錢
⁶) De Chineesche karakters dezer namen wisten mijne zegslieden mij niet op te geven.